“`html
Rusya ve Ukrayna’nın üst düzey yetkilileri, üç yıl aradan sonra yine de İstanbul’da yüz yüze görüşme yapma ihtimali ile merakla takip ediliyor.
Hafta boyunca, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İstanbul’a gidip gitmeyeceği hakkında spekülasyonlar sürerken, Rusya’nın Çarşamba akşamı duyurduğu müzakere heyetinde ne Putin ne de Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un yer alması dikkat çekti.
Putin’in gitmesi durumunda kendisinin de İstanbul’a gidebileceğini belirtmiş olan eski ABD Başkanı Trump’ın da İstanbul’a katılmayacağı doğrulandı.
İlk olarak Perşembe gününe planlanan müzakerelerin tarihi ertelendi, yeni beklentiler ise görüşmelerin bugün başlaması yönünde.
Bu gelişmeler üzerine değerlendirme yapan ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, müzakere süreçlerinden büyük bir ilerleme beklemediğini ifade etti.
Rubio, Perşembe akşamı Antalya’da düzenlenen NATO dışişleri bakanları konferansının ardından şunları söyledi: “Başkan Trump ve Başkan Putin bire bir görüşmedikçe, bu konuda önemli bir ilerleme sağlanmayacağını düşünüyorum.”
Eski Başkan Trump, BBC’nin Air Force One uçağında Rusya’nın müzakerelere düşük seviyeli bir heyet gönderip göndermemesinin hayal kırıklığı yaratıp yaratmayacağı yönündeki bütçesine “Putin’le görüşmediğimiz sürece konu değişmeyecek” yanıtını verdi ve şunları ekledi:
“Eğer ben orada olmasaydım, gelmeyecekti. İster beğenin ister beğenmeyin, ikimiz bir araya gelmedikçe bir şey olacağını düşünmüyorum.”
“Ancak bu meseleyi kesinlikle çözmemiz gerekiyor; çünkü çok sayıda insan hayatını kaybediyor.”
Trump, gerekli şartlar oluşursa Cuma günü Türkiye’deki müzakere sürecine katılabileceğini bildirmişti. Fakat daha sonra Washington’a dönme ihtimali olduğunu duyurdu.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Perşembe günü Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmenin ardından İstanbul’a bir heyet göndereceklerini belirtmiştir.
Zelenskiy: Rusya savaşın sona ermesini istemiyor
Zelenskiy, “Trump ve Erdoğan’a duyduğum saygı nedeniyle, savunma bakanı liderliğindeki heyeti göndereceğim” açıklamasını yaparak “Rusya, savaşın sona ermesini istemiyor” dedi.
Ön koşul olmaksızın müzakerelere hazır olduklarını vurgulayan Zelenskiy, Putin’e “Görüşelim” çağrısında bulundu.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rus heyetine liderlik eden Danışman Vladimir Medinski ile Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde Perşembe akşamı bir toplantı yaptı.
Dışişleri Bakanlığı’ndan elde edilen bilgilere göre, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio başkanlığındaki ABD heyeti, Ukrayna Savunma Bakanı liderliğindeki Ukrayna heyeti ve Medinski başkanlığındaki Rus heyeti Cuma günü İstanbul’da bir araya gelecek.
ABD, Ukrayna ve Türkiye arasında üçlü formatta görüşmeler ile Rusya, Ukrayna ve Türkiye’nin bir araya geleceği toplantıların yapılması planlanıyor.
Rusya, Ukrayna, ABD ve Türkiye’nin katılımıyla dörtlü bir toplantı yapılmasının ise henüz kesinleşmediği ifade ediliyor.
Ukrayna lideri Zelenskiy, Esenboğa Havalimanı’nda kısa bir madelemede Rus heyetinin “sıfırdan bir heyet” gibi göründüğünü belirtti.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Zelenskiy’in “sıfırdan bir heyet” açıklamasına “mağdur” sıfatı ile yanıt verdi.
Moskova’dan gelen açıklamalarda, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İstanbul’a gitmeyeceği yine gündeme getirildi.
İstanbul‘daki Rus heyetine Putin’in danışmanı Vladimir Medinski başkanlık ediyor.
Medinski, gazetecilere verdiği ifadede, Rusya’nın İstanbul’daki müzakereleri, 2022’de iki ülke arasında yapılan son yüz yüze görüşmelerin “devamı” olarak değerlendirdiğini belirtti.
Rus yetkili, ülkesinin “mümkün ödünleri tartışmaya hazırım” yaklaşımında olduğunu ifade etti.
Medinski, Zelenskiy’in “düşük düzeyde” olarak tanımladığı heyetinin, “tüm ilgili alanlardaki temel yetkililerden” oluştuğunu da dile getirdi.
Medinski, 2022’de savaşın patlak vermesinin hemen ardından Belarus ve İstanbul’da gerçekleştirilen müzakerelerde Rus heyetine de liderlik etmiştir.
Beştepe’deki görüşme
Ukrayna kaynakları, Rusya’nın “daha düşük profilli bir heyet” göndermesine yönelik tepki gösteriyor.
İstanbul’daki Rus konsolosluğunda uluslararası medya ile konuşan Medinski, “Putin’in direktifiyle göreve atandık ve müzakereler için gerekli bütün yetkiye sahibiz” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy arasındaki görüşmelere ilişkin Beştepe’den de açıklama yapıldı.
Erdoğan’ın müzakerelerin önemine dikkat çektiği belirtildi.
Açıklamada, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, müzakere sürecine başlamak için tarihi bir fırsat olduğunu vurguladı ve hem teknik hem de lider düzeyindeki görüşmelere güçlü bir destek verdi” ifadeleri yer aldı.
Zelenskiy, sosyal medya hesabından Erdoğan’a teşekkür ederek, “Müzakerelerin gerçekten faydalı olması için yakın işbirliğimizi sürdüreceğiz” mesajını paylaştı.
Antalya’daki NATO toplantısı
Barış görüşmeleri gündemi ile paralel olarak, Antalya‘da da NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı gerçekleştirildi.
Toplantıya ev sahipliği yapan Dışişleri Bakanı Fidan, devam eden süreçten ümidi olduğunu dile getirdi.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, “bir sonraki adımı” atmak durumunda olanın Rusya olduğunu belirtti.
Antalya’daki toplantıda konuşan ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise Trump’ın barışa yönelik tüm mekanizmalara açık olduğunu ifade etti.
Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna ve İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, Rusya’yı İstanbul’a düşük profilli bir heyet göndermesi nedeniyle eleştirdi.
Putin’in İstanbul’daki görüşmelere katılıp katılmayacağına dair belirsizlik devam ediyor.
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’dan Körfez ülkeleri gezisinin ikinci durak noktası Katar’a geçerken, Trump “İkisinin de benim orada olmamı tercih edeceğini biliyorum ve bu da bir olasılık. Savaşın sonlandırılmasını sağlarsak bunu düşüneceğim” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Reuters’ın haberine göre, Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva da Çarşamba günü Putin’i arayarak Türkiye’ye gitmesini istemişti.
Ancak bu çağrılar olumsuz yanıt buldu.
Trump, Rusya ve Ukrayna arasında 30 günlük bir ateşkes talep etmekte ve Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy de bu fikre destek vermektedir.
Ancak, Putin önce müzakerelerin başlamasını istemekte ve ateşkesin bu görüşmelerde ele alınabileceğini belirtmektedir.
Rus lider, 11 Mayıs Pazar günü İstanbul’da “herhangi bir ön koşul olmaksızın” doğrudan görüşmeler yapılmasını önermişti. Ancak, bu öneride Rusya’yı kimin temsil edeceğini açıklamamıştır.
Zelenskiy ise görüşmelere yalnızca Putin’in katılması durumunda katılacağını ifade etmiştir.
Zelenskiy ve Putin, son olarak Kasım 2019’da Paris’te bir araya gelmişti.
İki ülke arasındaki en son doğrudan diyalog ise, Mart 2022’de, Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başlamasından kısa bir süre sonra İstanbul’da gerçekleştirilmişti.
